Gebelik Döneminde Yeterli ve Dengeli Beslenmenin Önemi

Gebelik Döneminde Yeterli ve Dengeli Beslenmenin Önemi. Gebelikte beslenme nasıl olmalı? Gebelikte döneminde beslenmede nelere dikkat edilmeli? Gebelikte hangi gıdalar tüketilmeli? Gebelikte diyabet kansızlık obezite.

Bir bebeğin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelişini etkileyen yaş, kalıtım, alkol kullanımı, sigara kullanımı, ilaç kullanımı vb. gibi birçok faktör bulunmaktadır. Ancak tüm bunların yanında sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilmek için en önemli etken anne adayının yeterli ve dengeli beslenmesidir.

Gebe bir kadının beslenmesi ile anne karnındaki bebeğin sağlığı arasında doğrudan ve çok önemli bir ilişki bulunmaktadır. Bebeğin anne karnından itibaren zihinsel ve bedensel olarak sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için annenin gebelik dönemi boyunca sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmesi gerekir. Gebelik dönemi boyunca yeterli ve dengeli beslenmek yalnızca bebeğin gelişimi ve büyümesi için değil aynı zamanda gebe kadının kendi sağlığını korunması için de çok önemlidir.

Gebelik boyunca anne yetersiz ve dengesiz beslenirse bebekte şu sorunlar görülebilir;

• Ölü doğumlar,
• Bebeğin düşük ağırlıkta doğması (doğum ağırlığının 2500 gramın altında olması),
• Erken doğum (premature),
• Bedensel ve zihinsel gelişimi eksik bebek doğumu

 Gebelik boyunca;

• 18 yaş altı ve 35 yaş üstü gebelik dönemlerinde,
• İkiz üçüz gibi çoğul gebelik dönemlerinde,
• Sık aralıklarla (2 yıldan az) yaşanan gebeliklerde,

anne adaylarının yetersiz ve dengesiz beslenmesi durumunda bebeğin sağlıklı bir şekilde doğması ihtimali düşük olacaktır.

Anne adayları, gebelik boyunca;

• Kendi fizyolojik gelişimi için gerekli olan besin öğeleri ve enerjiyi karşılamak,
• Kendi vücudundaki hormonal dengeyi korumak,
• Kendi vücudundaki kiloyu kontrol etmek,
• Bebeğin fizyolojik gelişimi için gerekli olan besin öğeleri ve enerjiyi karşılamak,
• Doğumdan sonra bebeği emzirmek için salgılayacağı sütün besin öğelerini karşılamak için,

Yeterli ve dengeli beslenmek zorundadır.

Beslenmeye bağlı olarak gebelikte görülebilecek sağlık sorunları;

 Gebelikte yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak hem annenin hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilecek sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu sağlık sorunları şunlarıdır:

• Gebelik zehirlenmesi (toksemi)
• Anne ve bebek ölümleri
• Prematüre ve düşük ağırlıklı bebek doğumları
• Bebekte zihinsel ve fiziksel gelişim bozuklukları
• Ağırlık kazanımının yetersiz olması ile birlikte bebek ve anne sağlığının bozulması
• Anne ve bebekte kansızlık (anemi)
• Anne ve bebekte kemik dokusu bozuklukları (osteomalazi)
• Ödem
• Sindirim Sistemi rahatsızlıkları

1 – Gebelik Zehirlenmesi (Toksemi)

Gebeliğin son dönemlerinde yetersiz ve dengesiz beslenme başta olmak üzere birçok nedene bağlı olarak kan basıncının artması (hipertansiyon) sonucu, idrarla yüksek miktarda protein kaybına yaşanır ve buna bağlı olarak el ve ayaklarda ağır ödemler ortaya çıkar. Böyle bir durumda plesenta dolaşımı iyi olmayacağı için bebek iyi beslenemez ve bebek ölümleri görülebilir. Bu durum, böbrek ve kalp ile ilgili kronik hastalığı olan gebelerde, 35 yaş üzeri gebelerde, diyabetli gebelerde, çok ve sık aralıklarla doğum yapan kadınlarda sıklıkla görülebilir.

2 – Kansızlık (Anemi):

Gebelik dönemi süresince annenin kan hacminde artış meydana gelir. Bu artışla birlikte kanın içerisinde bulunan ve oksijen taşımakla görevli hemoglobin hücrelerinin sayısı azalır. Demir minerali kanın bir bileşeni olan hemoglobin üretilmesi için en gerekli maddedir. Hemoglobin anne karnındaki bebeğe oksijen taşımakla görevlidir. Gebe kadının demir minerali zengin gıdalar tüketmemesi ya da vücuduna yeterince demir minerali alamaması durumunda, annede; kansızlık, yorgunluk, taşikardi hastalığı, baş dönmesi görülebilirken bebekte düşük ağırlıklı doğum, düşük ve ölümler görülebilir. Annenin kansızlık yaşamaması için demir minerali zengin gıdalar tüketmesi, gerektiği durumlarda demir ihtiyacını karşılayacak demir takviyesi ve gıdalardan demir emilimini arttırıcı ilaçlar kullanılması önerilebilir. En önemli demir kaynağı gıdalar; kırmızı et, kümes hayvanları, sakatat, kuru baklagiller, tam tahıl ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleridir. Bu gıdalarla birlikte bol miktarda C vitamini içeren meyve ve sebzelerin tüketilmesi de vücutta demir emilimini arttırarak kansızlığın azalmasına yardımcı olur. Gıdalar haricinde, dışarıdan demir minerali takviyesi yapılması gerektiğinin kararını doktorunuzun vermesi gerektiğini ve bu konuda doktorunuzun vermiş olduğu talimatlara göre demir suplementlerini kullanmanız gerektiğini unutmayın.

3 – Osteomalazi :

Gebelik döneminde, kalsiyum, fosfor minerallerinin yetersiz tüketimi ve D vitamini kaynağı güneşten yeteri kadar faydalanılamaması durumunda, gebe annenin kemiklerinde kalsiyum ve fosfor oranında azalma dolayısıyla kemik yapısında yumuşama ve kemik dokusunda bozulmalar meydana gelir. Bu duruma Osteomalazi hastalığı denir. Osteomalazi hastalığının ortaya çıkmaması için gebelik döneminde kalsiyum ve fosfor minerali, pro-vitamin D içeren gıdaların sıklıkla tüketilmesi, güneş ışığından en iyi şekilde faydalanılması gerekir.

4 – Kabızlık :

Gebelik döneminde ortaya çıkan hormonal değişiklikler nedeniyle barsak kaslarında gevşeme dolayısıyla barsak hareketlerinde yavaşlama görülür. Bu durum kabızlığın ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Hatta bazı durumlarda demir minerali takviyesi kullanan kadınlarda kabızlık daha da ağır görülebilir. Kabızlık, beslenme düzeninde yapılacak değişikliklerle hafifletilebilir. Kabızlığın hafifletilmesi için lif oranı yüksek sebze, meyve, tam tahıl ürünlerinin (kepekli, tam buğdaylı, çavdarlı ekmek ve diğer gıda maddeleri) tüketilmesi, haftada bir kaç kez baklagil yemeklerinin tüketilmesi, kuru erik, kuru kayısı, kuru incir gibi gıdaların tüketilmesi ve bol bol su içilmesi gerekmektedir. Bunlara ek olarak küçük egzersizler yapılması da kabızlığın hafifletilmesine yardımcı olur.

5- Mide Yanması/Ekşimesi:

Mide yanması-mide ekşimesi genellikle gebeliğin son aylarında görülen bir rahatsızlıktır. Bu durum bebeğin sindirim organları üzerine baskıda bulunması sonucu ortaya çıkmaktadır. Gebelik döneminde mide yanması ve ekşimesi yaşamamak için; yemekleri sık aralıklarla azar azar yemek gerekir. Aşırı yağlı ve soslu gıdaların, çay, kahve, kakao gibi kafein içeren içeceklerin tüketilmemesi mide ekşimesi ve yanması yaşamamak için dikkat edilmesi gereken beslenme önerileridir. Gebelik döneminde mide ekşimesi ve yanması rahatsızlığını gidermek için antiasit ilaç kullanımı için mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.