Beslenme Önerileri

Beslenme Önerileri; bir canlının yaşamını sürdürebilmesi için ve yaşamını sürdürürken vücudunun çalışma mekanizmasını koruması ve devamlılığını sağlaması için (sağlığını sürdürebilmek için) besin öğelerinin sindirim sistemi yardımı ile vücuduna alınmasıdır. Beslenme bir canlının sağlığının muhafazası ve devamlılığı için temeldir. İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için ilk ve en önemli ihtiyaçtır. İnsan, yaşamını sürdürebilmek için sağlıklı olmak durumundadır ve sağlığın da ilk ve en önemli basamağı yeterli ve dengeli beslenmektedir. Bir toplumun sağlıklı olabilmesi için tüm bireylerinin sağlıklı olması, bireylerin sağlıklı olması için de yeterli ve dengeli beslenmesi gerekmektedir.

Yeterli ve dengeli beslenme, insanın vücut metabolizmasını çalıştırmak ve metabolizmanın devamlılığını sağlamak için tüketmiş olduğu gıdalardan ihtiyaç duyduğu enerjiyi ve besin öğelerini alabilmesi ile mümkündür. Yeterli ve dengeli beslenme vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerine göre tüm gıda gruplarından uygun miktarlarda tüketilmesi ile mümkündür. Yetersiz ve dengesiz beslenen bireylerin vücut metabolizması, organları vücut sistemleri ve bağışıklık sistemi düzgün çalışamaz. Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucunda bireyin vücudu hayati fonksiyonlarını yerine getiremez duruma gelir ve birey çeşitli hastalıklar yaşamaya başlar.

Yeterli ve dengeli beslenen bireyler;

• Sağlam ve sağlıklı bir görünüşe sahiptir.
• Hareketli ve esnek bir bedene sahiptir.
• Muntazam bir cilde, canlı ve parlak saçlara sahiptir.
• Kuvvetli, nizami gelişmiş kaslara sahiptir.
• Çalışmaya istekli bir karaktere, adaptasyon seviyesi yüksek bir bilince sahiptir.
• Vücut kilosu ile boy uzunluğunun birbirine oranı nizamidir.
• Zihinsel gelişimi normal seviyededir.
• Sık sık hasta olmayan bir bünyeye ve sağlam bir bağışıklık sistemine sahiptir.

Yetersiz ve dengesiz beslenen bireyler;

• Hareketleri ağır ve isteksiz bir görünümdedir.
• Genel görünümü sağlıksızdır (aşırı zayıf ya da aşırı kilolu)
• Cilt yapısı kuru ya da fazla yağlı, pürüzlü ve sağlıksızdır.
• Vücut yapısı şişman ya da zayıftır.
• Sıklıkla baş ağrısı çekerler.
• İştahsız, yorgun, isteksiz bir yapıya sahiptir.

Beslenme sadece vücudun metabolizmasını sürdürebilmesi ve vücut sağlığının korunması için değil ruh sağlığının ve sosyal çevre içerisindeki durumun korunması içinde önemlidir. Yeterli ve dengeli beslenmeyen bireylerin ruh sağlığı yeterli ve dengeli beslenen kişilere göre daha kötüdür. Yetersiz ve dengesiz beslenen kişilerin ruh sağlığının bozuk olması sosyal çevre ile iletişimini olumsuz etkilerken çalışma hayatını da olumsuz etkiler. Bireyler vücutlarının ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini gıdalar ile alamazsa güç kaybı, dikkat eksikliği, sinirlilik, davranışlarda aşırılık gibi durumlar ortaya çıkar. Bu durumlar kişinin işini kaybetmesine kadar sürebilir. Yetersiz ve dengesiz beslenen bireylerden oluşan toplumlarda işçiler daha sık hastalanır, iş gücü azalır dolayısıyla ülke ekonomisi bu durumdan olumsuz etkilenir.

İnsanın genel sağlık durumu öncelikle genetik yapısı ile doğrudan ilgilidir. Genetik yapının haricinde bireyin genel sağlık durumu;

• Yaş
• Cinsiyet
• Beslenme durumu
• Yaşam şekli  (fiziksel aktivite)
• Sosyo-ekonomik durum
• Sosyo-kültürel durum
• Psikolojik yapı
• Çalışma ortamı
• Çevre

gibi bir çok faktör ile de doğrudan ilişkilidir.

Bireyin beslenme durumu sağlığın temel belirleyicisidir. Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin her birinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması “Yeterli ve Dengeli Beslenme” ile mümkün olabilir.

“Resimde : Yeterli ve Dengeli Beslenme Değişkenleri”n de görüldüğü üzere bir bireyin yeterli ve dengeli beslenebilmesi için

• Yaş
• Cinsiyet
• Özel durum
• Fiziksel aktivite
• Çalışma ortamı ve çevre koşulları

gibi şartlara (değişkenlere) bağlı olarak gerek duyduğu enerjiyi ve besin öğelerini gıdalarla yeterince alması ve vücudunda kullanması ile mümkündür. Birey hem vücudun ihtiyaç duyduğu ENERJİ’ yi gıdalar ile temin edebilmeli, hem de vücudun ihtiyaç duyduğu BESİN ÖĞELERİ’ni (protein, mineral, vitamin, yağ, su) gıdalar ile temin edebilmelidir.

Her insanın günlük enerji ihtiyacı farklıdır. Çünkü enerji ihtiyacı;

• Yaş
• Cinsiyet (Kadınlarda gebelik ve emzirme dönemleri)
• Vücut ağırlığı
• Ortam sıcaklığı
• Tiroid Hormonu Seviyesi
• Bireyin genel sağlık durumu
• Günlük fiziksel aktivite durumu
• Çalışma şekli ve süresi

gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir.